Kanały (shrotas) odgrywają bardzo ważną funkcję w ciele, co Ajurweda znacząco podkreśla. Zadaniem kanałów w ciele jest transportowanie różnych substancji. Dla przykładu, do shrotas zaliczamy: jelita, układ limfatyczny, czy naczynia krwionośne. Różnią się one wielkością, kształtem oraz strukturą. Kanały przenoszą materię, materiał odżywczy lub odpady, powietrze oraz bodźce nerwowe. Niezwykle ważne jest więc ich prawidłowe działanie. Jeśli zostaną one zablokowane, pojawia się choroba.
Kanały (shrotas) i ich dysfunkcje
Jedną z przyczyn blokowania się kanałów są toksyny z niestrawionego pożywienia. Dlatego też, niezwykle ważne jest, by ogień trawienny był zrównoważony. Jeśli następuje dysfunkcja kanałów, to powstaje zakłócenie w doszach, tkankach i wówczas to cały system oczyszczania zostaje zaburzony. Uszkodzony kanał wywiera wpływ na sąsiednie kanały. Istnieje wiele dolegliwości powiązanych z kanałami. Ich przykładem może być gorączka czy ból mięśni, który powodowany jest często tym, że kanały rozprowadzają nadmiar doshy po organiźmie. Jeśli kanały nie pracują należycie, to nadmiar doshy może nagromadzić się w jednym miejscu i wywołać artretyzm, opuchliznę lub guzy.
Dysfukcja kanałów szczególnie widoczna jest wówczas, kiedy objawy choroby manifestują się w jednym miejscu, ale nie tylko. Jedną z częstych przyczyn zaburzenia kanałów jest retencja wody w ciele, czyli wzrost ilości płynów w ciele, nadmierne oddawanie moczu, lub opuchlizna. Zasadniczą rzeczą jest to, iż głównym materiałem, który blokuje kanały w ciele są toksyny (ama), będące produktami niewłaściwego procesu trawienia przez ogień trawienny.
Każda srota ma mula (korzeń), margę (przejście) oraz mukha (usta lub otwór).
Srota bezpośrednio łączące nas ze światem zewnętrznym:
- Anna Vaha Srotas (Jedzenie)
- Prana Vaha srota (Prana)
- Ambu Vaha Srotas (Woda)
Srota – połączonych tkanek ciała:
- Rasa Vaha Srota (plazma)
- Rakta Vaha Srota (krew)
- Māṃsa Vaha Srotas (mięśnie)
- Meda Vaha Srota (gruba)
- Asthi Vaha Srota (Kości)
- Majjā Vaha Srotas (szpik)
- Śukra Vaha Srotas (męska reprodukcja)
- Ārtava Vaha Srotas (reprodukcja żeńska)
Sroty specyficzne dla kobiet:
- Rajah Vaha Srotas (Męskie)
- Stanya Vaha Srotas (Laktacja)
Sroty poświęcone wydalaniu produktów przemiany materii z organizmu:
- Puriṣa Vaha Srotas (kał)
- Mūtra Vaha Srotas (mocz)