Ajurweda i Umysł, jeden z głównych skryptów ayurwedyjskich pt. “Caraka Samhita” – Sutrasthana, 8 rozdział, tak oto między innymi opisuje umysł: 

  •    Umysł jest kategorii Atindriya – czyli nie może być postrzeżony przez zmysły, oraz jest Manaha paramanurupa – jest wielkości atomu.
  •    Umysł komunikuje się z Buddhi (inteligencją) oraz z Cittą (podświadomością).
  •    Działanie umysłu determinują cechy żywej istoty (duszy).
  •    Działanie umysłu opiera się na wykorzystywaniu organów zmysłów do zdobywania wiedzy.
  •    Umysł nabiera pewnych cech poprzez swoje działanie.

   Pomimo iż umysł wykonuje wiele czynności naraz, to zawsze jest jeden i tylko jeden.

Umysł osoby klasyfikowany jest do określonej kategorii poprzez powtarzanie określonych czynności w zależności od tego, czy osoba ma kontakt z dobrymi lub złymi rzeczami. W obrębie określonego czasu, umysł osoby nabiera określonych cech. 

Zmysły są w stanie kontaktować się z obiektami zmysłów tylko wówczas, kiedy połączone są z inteligencją poprzez umysł. Umysł działa pomiędzy inteligencją, podświadomością, a organami zmysłów.

Umysł znajduje się w sercu, ponieważ jest to obszar cechy Sattva – cechy dobroci.

Według ajurwedy ludzie są istotami warstwowymi i wielowymiarowymi, składającymi się z triady istnienia, która składa się z ciała, umysłu i duszy. Te części są nierozłączne i współistnieją razem, aby zachować nasze życie i świadomość.

Ajurweda i umysł

Począwszy od Duszy, czyli Atmy, jest iskra Boskiej Świadomości. Atma jest jak boska cząsteczka, nieodłączna część nas, która przebywa we Wszechświecie i jest nim. Ta niezniszczalna energia ożywia nasze ciało praną (subtelną i witalną energią siły życiowej), a także oddziałuje ze światem zewnętrznym za pośrednictwem naszego umysłu i zmysłów. Dusza mieszka w Sercu. Esencja ta może przenosić się z jednej fizycznej istoty, niesiona subtelnym umysłem i ego, do następnej w postępie reinkarnowanej egzystencji. Błogość jest naturalnym stanem atmy.

Ajurweda i Umysł – trzy energie

Umysł jest integralną częścią człowieka, która współdziała zarówno z duszą, jak i ciałem fizycznym, i można go porównać do Dyrygenta w Symfonii Życia. Umysł lub Manas, jak nazywa się to w terminach ajurwedy, jest naszą świadomością i staje się zarówno Ego (Ahamkara), jak i Intelektem (Bhuddi), gdy ewoluuje. Nasze Ego to pierwsza warstwa po Atmie, zapewniająca nam poczucie tożsamości i celu, jest wykonawcą. Buddhi lub Intelekt odpowiada za nasze zdolności logiczne, rozumowania i pamięci, rezyduje głównie w głowie.

Umysł jest bardzo potężny i przenika zarówno ciała subtelne, jak i fizyczne poprzez cyrkulację prany, naszej witalnej siły życiowej. Zamieszkuje serce i mózg, krąży po całym ciele w srotach Pranavaha i Manovaha. Umysł tworzy świadomość w połączeniu z ciałem i zmysłami. Jest to centrum dowodzenia funkcjami czuciowymi i motorycznymi, czasami określane jako nasz Szósty Zmysł. Odpowiada również za myślenie, odczuwanie i bycie chętnym. Umysł jest narządem zarówno percepcji, jak i działania i w dużym stopniu determinuje nasze postrzeganie rzeczywistości. Umysł składa się z trzech energii (gun) Sattvy, Rajasa i Tamasa.

  • Rajas – tryb pasji lub pożądania, charakteryzujący się aktywnością i turbulencją, może odnosić się do ambitnego i dynamicznego działania, ale jeśli jest niezrównoważony, również chciwości i gorącego temperamentu
  • Tamas – tryb ciemności, ignorancji i bezwładności, charakteryzujący się brakiem aktywności i stanem depresji, jest odpowiedzialny za ważne funkcje, takie jak sen, ale może również odnosić się do lenistwa i pobłażania.
  • Sattva – stan pokoju, inteligencji i oświecenia, charakteryzujący się cechami współczucia, odwagi i dobrego intelektu. Sattva to stan czystej egzystencji, zrównoważony i spokojny stan umysłu, w którym wszystkie Guny są w stanie równowagi i harmonii. 

Wg Ajurweda umysł nadzoruje to, jak myślimy, czujemy oraz nasze działania i decyzje. Mówi się, że umysł jest potężnym sługą, ale niebezpiecznym panem.

W ajurwedzie większość nierównowagi pojawia się najpierw w umyśle, ponieważ ma najsilniejszy wpływ na nasze zachowania. Cierpienie i choroby mogą być spowodowane przez Rogas lub niewłaściwe zachowania, które wynikają z naszych egoistycznych pragnień. Są one przyrównane do siedmiu grzechów głównych. Działania takie jak pożądanie, obżarstwo, chciwość, przemoc i gniew doprowadzą do nieuniknionego cierpienia i cięższego długu karmicznego. Dlatego tak ważne jest, aby w takich przypadkach ćwiczyć ograniczenia i siłę woli, aby przezwyciężyć nasze najbardziej podstawowe pragnienia i ewoluować w bardziej duchowy sposób. Praktyki takie jak medytacja, mantra joga i intonowanie mogą wzmocnić nasze umysły. Również działania charytatywne są bardzo pomocne w podnoszeniu naszej świadomości i mogą pomóc osiągnąć wielki spokój i równowagę w naszym umyśle, które mogą płynąć ze świadomości do naszego życia dla dobra całej egzystencji.